Geschiedenis

Miljoenen jaren geleden scharrelde het wilde zwijn tussen de mammoeten en sabeltandtijgers, hoewel de populatie tijdens de ijstijd behoorlijk werd terug gedrongen wist de soort te overleven doordat ze zich gemakkelijk konden aanpassen aan hun omgeving, ze trokken naar het Zuiden van Europa en verscholen zich hoog in de Pyreneeën. Toen de mens 250.000 jaar geleden naar Europa kwam begonnen ze te jagen op het wilde zwijn.

Domesticatie

Pas veel later, ongeveer 6000 voor Christus begonnen de eerste boeren in het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië met het houden van zwijnen als landbouwdier. Uiteindelijk trokken deze boeren ook naar Europa en introduceerde ze hun vee. Rond deze tijd begonnen Europese boeren ook met de domesticatie van het Wilde Zwijn.

Deze boeren begonnen ook met de eerste pogingen tot selectief fokken, hierbij selecteerde ze bepaalde dieren die zich beter hadden aangepast aan het leven met de mens, zo verdwenen de slagtanden en kregen de dieren een minder wild uiterlijk.

Drie zwijnen bij een stal, Theodorus van Kessel, 1654

FOkkerij

In Europa ligt de oorsprong van de professionele veefokkerij in Groot-Brittannië. Daar begonnen ze in 1700 met het nauwkeurig bijhouden van gegevens over de afkomst en de prestaties van dieren. Zo ontstond er in Engeland één van de vroegst beschreven varkensrassen van Europa; het Berkshire varken. Ook het Tamworth varken (een meer natuurlijk bos type) en het Yorkshire varken zijn typisch Engelse rassen. Het Yorkshire varken heeft de typische roze kleur en staat aan de basis van het vleesvarken waaruit 99% van de huidige varkensstapel vandaag de dag bestaat. Over de periode van honderden jaren ontstonden er door selectief fokken honderden gedomesticeerde varkensrassen.

Ook Nederland fokte haar eigen type varken, het Nederlands Landvarken, een type dat veel weg had van het roze varkenstype uit Engeland, en, de Bonte Bentheimer, een gevlekt varkensras dat zijn oorsprong kent in het Drentse grensgebied tussen Nederland en het Duitste graafschap Bentheim.

Berkshire
Tamworth
Mangalitza
Bonte Bentheimer
Large White
Wildzwijn

Tijdens de schaalvergroting van de veehouderij zijn er een heleboel specifieke rassen verloren gegaan, moderne veefokbedrijven spreken nu ook niet meer van rassen maar van ‘fok-lijnen’. Dat zijn types die specifiek gefokt zijn met verschillende doelen voor de moderne varkenshouderij, zoals een laag vetpercentage, een hoge biggenopbrengst etc. De natuurlijke eigenschappen van de dieren verdwenen steeds meer naar de achtergrond.

Vandaag de dag zijn er verenigingen die zich bezighouden met het in stand houden van de authentieke rassen die de basis vormde voor deze moderne, hoog productieve, maar vaak ongezonde, vleesvarkens. Authentieke rassen zijn bijvoorbeeld veel geschikter voor de veehouderij van de toekomst, ze kunnen beter tegen het buitenleven, ze zijn veel sterker en worden dus ook minder snel ziek.

Bij de varkenshouders die te vinden zijn op de website van GoedGehouden lopen veel verschillende rassen, het Berkshire varken, de Tamworth, het Husumer varken, het Mangalitza varken (ook wel wolvarken genoemd), Bonte Bentheimers, Nederlandse Landvarkens, het Duroc varken en kruisingen hiervan.